- Uczymy się dwa razy szybciej, jeśli pracuje z nami najlepszy nauczyciel – mówił prof. Dylan Wiliam na konferencji „Ocenianie wewnątrzszkolne jako strategia podnoszenia efektywności pracy szkoły”. W Bibliotece Narodowej w Warszawie 29 stycznia spotkali się praktycy oceniania kształtującego z polskich i angielskich szkół.

Prof. Dylan Wiliam jest matematykiem, mieszka w Anglii.

Dziś pełni funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Edukacyjnego University of London.

W latach 2003-2006 był Dyrektorem ds. Badań ETS (Educational Testing Services) w Princeton w New Jersey w USA.

Wcześniej, od 1996 do 2003 roku, najpierw pracował jako dziekan School od Education, potem - na stanowisku zastępcy dyrektora prestiżowego King’s College w Londynie.

Prof. Dylan Wiliam, który od wielu lat pracuje nad modyfikacjami oceniania bieżącego, wygłosił wykład pt. „Ocenianie pomagające się uczyć – co i jak?”.

W każdym kraju na świecie podnoszenie wyników uczniów ma znaczenie

dla jednostki i społeczeństwa (prof. Dylan Wiliam)

Powołując się na liczne badania, przedstawił związek między jakością życia a poziomem wykształcenia. – Musimy poprawić wyniki, jakie osiągają uczniowie, jeśli chcemy poprawić jakość życia w Polsce. W waszym kraju, jeśli nie masz wyższego wykształcenia, zarabiasz mniej. Jeśli skończysz studia, pod koniec życia zawodowego zarabiasz o 20% więcej niż na początku. Ten przeskok w zarobkach jest znacznie bardziej widoczny w Polsce niż w innych krajach. A tylko w Wielkiej Brytanii przez ostatnie osiem lat codziennie znika 400 stanowisk pracy nie wymagających kwalifikacji – mówił prof. Wiliam i opisywał drogę, jaką przeszła Anglia w poszukiwaniu rozwiązań tego problemu. Od zmian w strukturze szkoły, przez modyfikacje programu aż do placówek dla uprzywilejowanych uczniów – wszystkie próby okazały się bezowocne.

Różnice między szkołami w Polsce są niewielkie

– to klasa ma znaczenie, a przede wszystkim nauczyciel

– Nieważne do jakiej szkoły chodzisz, tylko jakiego masz nauczyciela – podsumował prof. Wiliam. Około 10% władz lokalnych w Anglii prowadzi szkoły dla uprzywilejowanych, stosując wstępną selekcję uczniów . Jednak, jak wykazały badania, uczniowie z takich szkół osiągają zaledwie średni postęp w nauce. Co więcej - w klasach prowadzonych przez najskuteczniejszych nauczycieli, uczniowie z gorszym zapleczem społecznym uczą się w tym samym tempie, co uczniowie bardziej uprzywilejowani. - Uczniowie kształceni przez najbardziej efektywnego nauczyciela uczą się dwa razy szybciej – mówił prof. Dylan Wiliam. Zatem jeśli w przeciętnej szkole 15 uczniów osiąga biegłość w pięciu przedmiotach, to w „dobrej” szkole osiągnie to 17 uczniów, a w „złej” szkole – 13-u.

Gdzie szukać rozwiązań?

Wymieniać nauczycieli na… no właśnie - nowych, ale czy lepszych? Badania potwierdzają, że nie jest to wcale dobry pomysł. Zastąpienie 30% najsłabszych nauczycieli nowymi, wchodzącymi w zawód w ciągu 30 lat, podniosłoby średnią jakość nauczania o 0,5 odchylenia standardowego, co przekłada się zaledwie na jednego dodatkowego ucznia na klasę zaliczającego egzamin co trzy lata.

Kochaj tych, z którymi jesteś

Zgodnie z tą strategią prof. Wiliam przekonywał, aby wesprzeć tych nauczycieli, których mamy, w ich doskonaleniu się. Badania, które przez wiele lat prowadził wraz z prof. Paulem Blackiem, prowadzą do wniosku, że „tym, co przynosi największe efekty przy zaangażowaniu najmniejszych środków, jest ocenianie kształtujące”. Wprowadzenie OK to koszt 2 000 funtów, a oszczędność - 8 miesięcy nauki – o tyle uczniowie uczą się szybciej w ciągu roku szkolnego.

Jeśli poważnie podchodzisz się do wprowadzania zmian, musisz popełniać nowe błędy!

ZASADA PARETO:

Zmiana, która polepszy byt przynajmniej jednej osoby, bez jednoczesnego pogorszenia bytu drugiej osoby.

- Dyrektorzy muszą zapewnić nauczycielom czas, wsparcie i przestrzeń, żeby mogli się doskonalić. Należy zaprzestać robienia tego, co dobre, na rzecz tego, co najlepsze – na tym polega realizacja Zasady Pareto – przekonywał prof. Wiliam i kontynuował - Nauczyciele są zalewani nowymi technikami i koncepcjami. Dlatego nie można przesadzać z wprowadzaniem nowych elementów.

Zmiany należy wprowadzać metodą małych kroków - z profesorem w pełni zgodzili się wszyscy kolejni prelegenci.

Metoda małych kroków

Swoimi doświadczeniami z wprowadzania oceniania kształtującego do angielskich szkół podzieliła się ze słuchaczami również Angela Buckle, konsultantka uczenia się i nauczania w londyńskim Lambeth. - Narzucone struktury lekcji są gorsetem, który bardzo krępuje nauczycieli – mówiła Angela Buckle w czasie swojego wystąpienia pt. „Doświadczenia z oceniania kształtującego dyrektorów angielskich szkół”. Podkreślała: - Trzeba dać nauczycielom czas na wypracowanie różnych strategii i realizować je metodą „małych kroków”. Paul Black pisał, że OK zakłada wypracowanie metody dla siebie – swojego podejścia dla swojej klasy.

Współpraca w doświadczeniu polskich szkół

Prelegentki: Marzenna Dąbrowska z Łęgu Probostwa, Danuta Samul z Drążnej,

Anna Ptak i Małgorzata Czerwonka z Koszalina z prof. Dylanem Wiliamem

Metodę „małych kroków” polecały również nauczycielki i dyrektorki z polskich szkół, omawiające swoje osiągnięcia we wprowadzaniu oceniania kształtującego do klas. W trakcie prezentacji pt. „Doświadczenia z oceniania kształtującego dyrektorów polskich szkół” Anna Ptak i Małgorzata Czerwonka z Koszalina, Marzenna Dąbrowska z Łęgu Probostwa i Danuta Samul z Drążnej podkreślały także, że wdrażanie OK zacieśniło współpracę między nauczycielami.

Wierzymy, że szkoła jest przedsięwzięciem zespołu (Jacek Strzemieczny)

- Poprawienie jakości oceniania bieżącego w formie oceny kształtującej jest szczególnie efektywną strategią poprawy nauczania - mówił dr Jacek Strzemieczny, prezes CEO, w wykładzie pt. „Strategia wzmacniania wewnątrzszkolnego oceniania w Polsce”.

„Wprowadzanie oceniania kształtującego do polskich szkół – perspektywa CEO” to prezentacja, którą Danuta Sterna zakończyła konferencję. W podsumowaniu powiedziała: - O ocenianiu kształtującym słyszeli prawie wszyscy nauczyciele w Polsce!

Jeśli stosujesz OK:

1. Uczniowie bardzo angażują się w naukę.

2. Uczniowie osiągają lepsze wyniki w egzaminach zewnętrznych.

3. Nauczyciele mają większą satysfakcję z nauczania i swoim entuzjazmem zarażają innych nauczycieli.

Elwinia Modzelewska